Bài báo này có tựa đề “Measuring AI Diffusion: A Population-Normalized Metric for Tracking Global AI Usage”, giới thiệu ” Tỷ lệ người dùng AI “, một thước đo mới được thiết kế để ước tính tỷ lệ phần trăm dân số trong độ tuổi lao động (15-64) của một quốc gia đang tích cực sử dụng các công cụ AI. Phương pháp này tận dụng dữ liệu đo từ xa ẩn danh của Microsoft.
Họ định nghĩa “Tỷ lệ người dùng AI” là: tỷ lệ phần trăm người dùng Microsoft sử dụng các công cụ AI (ví dụ: ChatGPT, Gemini, Microsoft Copilot, v.v.) nhân với tỷ lệ phần trăm dân số sở hữu thiết bị máy tính để bàn nhân với tỷ lệ mở rộng di động theo quốc gia, sau đó chuẩn hóa theo dân số trong độ tuổi lao động (15–64). Đây là một tín hiệu sử dụng được chuẩn hóa theo dân số hiếm hoi trên 148 nền kinh tế , được cập nhật gần như theo thời gian thực.
Các tác giả thừa nhận rằng hạn chế chính của số liệu này là nó chỉ dựa vào dữ liệu từ xa của Microsoft. Điều này dẫn đến sự thiên vị cố hữu đối với nền tảng máy tính để bàn và đặc điểm nhân khẩu học người dùng Microsoft. Mặc dù đã có những điều chỉnh để tính đến mức độ sử dụng thiết bị di động và mức độ thâm nhập thiết bị nói chung (sử dụng dữ liệu của bên thứ ba như StatCounter), số liệu này giả định rằng hành vi của người dùng Microsoft đại diện cho toàn bộ dân số, và điều này có thể không phải lúc nào cũng chính xác.
Có lẽ nhận thức quan trọng nhất là rào cản chính đối với việc áp dụng AI ở các nền kinh tế đang phát triển là khả năng tiếp cận internet, chứ không phải là sự thiếu quan tâm .
Mặc dù Tỷ lệ Người dùng AI nhìn chung còn thấp ở những khu vực này, nhưng tỷ lệ ứng dụng trong nhóm dân số đã có kết nối internet lại rất mạnh mẽ. Phân tích đã xem xét 15 nền kinh tế có tỷ lệ thâm nhập internet thấp nhất và nhận thấy: Tỷ lệ Người dùng AI trung bình của họ chỉ là 9%. Tuy nhiên, trong nhóm dân số được kết nối internet, tỷ lệ này tăng vọt lên 23%. Tỷ lệ ứng dụng 23% này trong nhóm người dùng được kết nối internet thực sự cao hơn mức trung bình 20% của nhóm dân số được kết nối internet ở các quốc gia còn lại được phân tích.
Ví dụ, Zambia có tỷ lệ người dùng AI tổng thể là 12%, nhưng con số này tăng lên 34% trong tổng dân số được kết nối. Tương tự, Pakistan tăng từ 10% lên 33% được kết nối. Nhiều quốc gia trong số này đang tụt hậu đáng kể so với các nền kinh tế phát triển do thiếu khả năng tiếp cận internet.
Bài báo cũng đặt bối cảnh việc áp dụng AI trong một “phễu công nghệ” tương quan với GDP bình quân đầu người: từ Điện đến Kết nối Internet, Kỹ năng Số đến Ứng dụng AI. Trích từ bài báo:
“Bốn điều này có thể được coi là một cái phễu, vì rất khó để sử dụng AI nếu không có các kỹ năng số cơ bản. Tương tự, các kỹ năng số cơ bản khó có thể có được nếu không có kết nối internet, và thậm chí là điện.”
Phân tích cho thấy sự sụt giảm đáng kể ở mỗi giai đoạn của phễu. Trong khi điện và kết nối đang dần bão hòa ở các quốc gia có GDP cao, thì trình độ kỹ năng số và đặc biệt là việc sử dụng AI lại tụt hậu đáng kể.
Mặc dù các quốc gia giàu có thường dẫn đầu về tỷ lệ áp dụng, dữ liệu cho thấy một ngưỡng tiềm năng trong điều kiện hiện tại. Ngoại trừ các trường hợp ngoại lệ như UAE và Singapore, hầu hết các nền kinh tế tiên tiến đều nằm trong khoảng 25%–40% tỷ lệ áp dụng.
Một số quốc gia có thu nhập cao, bao gồm Mỹ (26,3%) và Đan Mạch (26,6%), nằm dưới đường xu hướng, cho thấy họ đang hoạt động kém hiệu quả hơn so với các quốc gia có mức GDP tương tự.
Chỉ số Thị phần Người dùng AI đủ nhạy bén để nắm bắt gần như toàn bộ diễn biến thị trường theo thời gian thực sau các lần ra mắt sản phẩm lớn. Việc ra mắt DeepSeek vào tháng 1 năm 2025 minh họa rõ điều này.
Sau khi DeepSeek ra mắt, việc áp dụng AI tại Trung Quốc đã tăng tốc đáng kể. Thị phần người dùng AI tại Trung Quốc đã tăng hơn gấp đôi từ 8% lên 20% trong những tháng tiếp theo . Ngược lại, thị phần người dùng AI tại Mỹ vẫn ổn định ở mức khoảng 25%. Sự gia tăng đột biến này đã đưa Trung Quốc trở thành thị trường AI lớn nhất thế giới về khối lượng, với lượng người dùng ước tính vượt quá 195 triệu .
Nhìn chung, điểm mấu chốt rút ra từ bài báo là trong khi việc áp dụng AI toàn cầu hiện đang tập trung ở các quốc gia giàu có và có mối tương quan chặt chẽ với GDP, thì tỷ lệ sử dụng trong nhóm dân số được kết nối ở các nước đang phát triển khá giống nhau trên toàn thế giới, ngụ ý rằng rào cản chính đối với sự phổ biến AI trên toàn thế giới chính là khả năng tiếp cận internet.
Nguồn trích dẫn:
1. https://www.microsoft.com/en-us/research/wp-content/uploads/2025/09/AI-Diffusion_Technical-Report.pdf
