ChatGPT, kể từ khi ra mắt cuối năm 2022, đã trở thành một công cụ được sử dụng rộng rãi trong giáo dục. Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của nó trong việc hỗ trợ học tập vẫn còn gây tranh cãi. Một nghiên cứu tổng hợp (meta-analysis) mới công bố đã phân tích 51 nghiên cứu thực nghiệm nhằm đánh giá tác động của ChatGPT đến kết quả học tập, cảm nhận học tập và khả năng tư duy bậc cao của sinh viên.
Kết quả cho thấy ChatGPT có ảnh hưởng rất tích cực đến kết quả học tập với mức tác động lớn (g = 0.867). Ngoài ra, công cụ này cũng góp phần cải thiện cảm nhận học tập và thúc đẩy tư duy bậc cao, dù mức độ ảnh hưởng chỉ ở mức trung bình (g ≈ 0.456). Tác động của ChatGPT thay đổi đáng kể tùy thuộc vào loại môn học, mô hình học tập, thời lượng sử dụng, cũng như vai trò mà ChatGPT đảm nhiệm (như gia sư, bạn học, hay công cụ hỗ trợ).
Từ các kết quả trên, nghiên cứu khuyến nghị việc tích hợp ChatGPT vào giảng dạy cần đi kèm với các khung hướng dẫn sư phạm rõ ràng (ví dụ như thang tư duy Bloom) để phát triển tư duy bậc cao. Việc áp dụng ChatGPT nên linh hoạt theo từng bối cảnh học tập, đặc biệt phù hợp với các phương pháp học chủ động như học tập dựa trên vấn đề (PBL). Thời gian sử dụng lý tưởng để đạt được hiệu quả rõ rệt là từ 4 đến 8 tuần.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng số lượng bằng chứng về tác động của ChatGPT đến cảm nhận học tập và tư duy bậc cao còn hạn chế. Do đó, cần thêm các nghiên cứu sâu hơn để khám phá cách tối ưu hóa việc sử dụng ChatGPT trong giáo dục. Đây không chỉ là vấn đề về công nghệ, mà là lời nhắc nhở về vai trò của thiết kế sư phạm trong thời đại trí tuệ nhân tạo.
Phân tích và tổng kết lại tập san học thuật nature
Nguồn: https://www.nature.com/articles/s41599-025-04787-y
